Məktub necə yazılmalıdır?

Əməli yazıların ən genis yayılmıs növlərindən biri məktubdur. Bu yazı növünə

təhsilindən asılı olmayaraq, hər bir insanın gündəlik həyatında daha çox təsadüf edilir.

“Məktub” sözü ərəb mənsəlidir. Məktub yazısmanın ən qədim növlərindəndir.

Məktubun yazanı və alanı olur. Habelə məktubun yazılma vaxtı və yeri olur. O, monoloji daxili, yazılı nitq formasında olur. Məktubda onun məzmunundan asılı olaraq, habelə yazısanların münasibətindən asılı olaraq müxtəlif söz və söz birləsmələrindən

istifadə olunur. əgər məktub yazan və məktub alan arasında səmimi münasibət varsa, burada

əzizim, dostum, qardasım, əziz bacım və s. kimi söz və söz birləsmələri islənəcəkdir. əksinə, qeyri-səmimi münasibət qeyri-səmimi sözlərlə, xosagəlməz ifadələrlə ifadə

ediləcək.

Məktub yazarkən asagıdakı sistem gözlənilməlidir:

1. Müraciət hissəsi. Yazının bu hissəsində səxsin adı, sənəti və hörmət əlaməti olaraq ona verilən təxəllüs göstərilməlidir. Bəzi hallarda müraciət olunan səxsin ad və soyadı ayrı-ayrı nəzakət ifadələri

ilə müsayiət olunur: 

Məsələn: «Azərbaycan Respublikasının Bas naziri Rasim Həsənov cənablarına».

Məktub bir neçə ünvana göndərilməli olduqda bu zaman ünvan qeyd edildikdən

sonra məktubun surətinin kimə göndərildiyi də əlavə edilir.

Məsələn: «Göyçay rayon əcra hakimiyyətinə.

Surəti: Göyçay səhəri, S.Rüstəm küçəsi, mənzil 45. Nüsabə Ramiz qızı Məmmədovaya» Məktubda əsas mətn 2 hissədən də ibarət ola bilər: məsələnin mahiyyəti (mövcud vəziyyət) və xahis edilən mətləb. Məktubun əsas mətni həm sadə genis cümlə səklində, həm də mürəkkəb cümlə səklində ola bilər. Murəkkəb cümlə səklində olan variant Azərbaycan dili üçün daha münasib, daha səlis səslənir. Müraciət hissəsi məktubun baslıgı sayılır. Belə baslıq, əsasən, əmr cümləsi səklində qurulur.

2. Ümumi hissə. Burada məktublasan səxslərin əhval-ruhiyyəsi, vəziyyəti öz əksini tapır:

- Hörmətli dostum, necə istirahət edirsən, kefin necədir?

Arzum budur ki, həmisə gümrah və xosbəxt olasan.

- əziz bacım, yaz görüm, dərslərin necə gedir? Dərs ilini hansı qiymətlərlə

basa vuracaqsan? Məndən narahat olma. Çalısıram ki, bütün qiymətlərim əla olsun

və s.

3. Fərqləndirici hissə. Bu, məktubun əsasını, məzmununu əhatə edir. Burada

yazılanlara aid olan xarakterik əlamətlər açıq səkildə sərh edilir:

«Hörmətli müəllim, Sizin təklif etdiyiniz kitablardan F.Kərimzadənin

«Çaldıran döyüsü», S.Rüstəmxanlının «Ömür kitabı», E.Mahmudovun «Kainat gəmisi» adlı əsərlərini oxumusam. Onların hamısı xosuma gəldi.

4.Yekunlasdırıcı hissə (məktubun sonlugu)

«Hörmətli müəllim, Sizi narahat etdiyim üçün üzr istəyirəm. Sizə ugurlar arzulayıram.

Hörmətlə, tələbəniz Günel Təbrizli»

Yaxud: «əziz bacım, məktubu bitirirəm. Səbirsizliklə cavab gözləyirəm.

Xudahafiz, sevimli bacın əlahə».

15 mart 2014-cü il.

İsgüzar məktub nümunələri yazın.

Mətbuat yayımı söbəsinə

2015-ci il üçün abunə yazılısı kampaniyasında asagıdakı mətbu orqanlarına abunə

yazılmaq üçün (qəzet və jurnalların siyahısı verilir) ödəniləcək vəsaitin miqdarını

göstərməyinizi xahis edirik.

----------- rayon bələdiyyəsinin sədri: M.Məmmədov

Məlumat məktubuna aid nümunə

Göndərilən materialların qiymətləndirilməsi tələbinə cavab olan

qısa məlumat məktubu

Sirkət isçilərinin attestasiyasının keçirilməsi üzrə metodiki tövsiyələrin təqdim

olunmus rəyinə asagıdakı irad verilmisdir: sirkətdə 10 il is stajına və əvvəlki

attestasiyalarda müsbət nəticələrə sahib olan isçilərin attestasiyasını aparmaq lazım

deyil.

Qalanları metodiki tövsiyə layihəsi ilə razıdırlar.

“Məlumat veririk ki,.. ” açar ifadələri ilə baslayan qısa məlumat məktubu

Məlumat veririk ki, sirkətimizin məhsullarından ibarət sərginin müddətinin 3

həftəyə qədər uzadılması təklifi ona göstərilən yüksək səviyyəli maraq səbəbindən

qəbul olunacaqdır.

Dəvət məktubu

Dəvət məktubu keçirilən hər hansı tədbir haqqında informasiyadan ibarət

olmaqla, adresata bu tədbirdə istirak etməsi üçün dəvəti özündə ehtiva edən

isgüzar məktubdur.

Dəvətlər məktub blankında tərtib olundugu kimi müxtəlif bədii tərtibat elementli

sərbəst formatda da tərtib oluna bilər.

Dəvət məktublarında bir qayda olaraq adresata səxsi müraciətlər edilir və

“Hörmətli...!” , “dəvət edirik” kimi açar ifadələrdən istifadə olunur:

“sizi... ...istirak etməyə dəvət edirik”

“...sizi sərgiyə dəvət edirik”

“... sizi ... istirak etməyə dəvət edirik”

Yuxarı təskilatlara, hakimiyyət orqanları və idarələrinə, məshur səxslərə

göndərilən dəvət məktubları təskilat rəhbəri tərəfindən imzalanmalıdır. Bu məktublar

onlara poçt və ya kuryer vasitəsilə göndərilir. Elektroəlaqə (xüsusilə də faksimil əlaqə)

vasitəsilə göndərmək məqbul sayılmır.

Poçt və ya faksimil əlaqə vasitəsilə dəvət məktublarının göndərilməsinə yalnız

keçirilən tədbirin isçi xarakteri (müsavirələr, kollegiya, komissiya, sura iclası) dasıdıgı

və ya tədbir təskilatçılarının buraya daha çox istirakçı cəlb olunmasında (elmi

konfranslar, simpoziumlar, seminarlar və b.) maraqlı oldugu halda yol verilir. Sonuncu

halda dəvət məktubunda konkret səxsin imzası əvəzinə tədbirin keçirilməsini təmin

edən təskilatın adı yazılır: “Təskilat komitəsi” və ya “Konfransın təskilat komitəsi” və s.

Dəvət məktubu tədbir təskilatçılarının sayı bir neçə oldugu halda, bir neçə və ya bir səxs

– təskilati komitə rəhbəri tərəfindən imzalana bilər.

Çox sayda dəvət məktublarının paylanılması zamanı təskilatda faksimil

imzasından istifadə olunur və onların istifadə qaydası təyin olunursa, rəhbərin həqiqi

imzası faksimil ilə əvəz oluna bilər.

Dəvət məktublarına aid nümunələr

Səxsi dəvət məktubu

Hörmətli Abdulla əhmədov!

Sizi “Sahdag” sirkətinin yaranmasının 10 illik yubileyinə həsr olunmus təntənəli

yıgıncaq mərasiminə dəvət edirik.

Yıgıncaq S.əzizbəyov küç., 10. ünvanında saat 16.00-da sirkətin bas ofisinin

konfrans-zalında keçiriləcəkdir.

“Sahdag” sirkətinin müdiri A.əliyev

Reklam məktubları asagıdakı qaydalara riayət edilməklə tərtib olunur:

1. Müxtəsərlik. Reklam məktubu bir səhifədən artıq olmamalıdır, belə ki, bir

səhifədən artıq həcmə malik reklam mətni çox güman ki, axıra qədər

oxunmayacaqdır.

2. Zərurilik. Reklam məktubunun mətni lakonik, aydın, məlumatverici

olmalıdır. Reklam məktubunda sirkət, onun təklif etdiyi əmtəə və xidmətlər

haqqında ətraflı məlumat verilməsinə ehtiyac yoxdur. Yalnız sirkəti, onun

mallarını digər istehsalçılardan fərqləndirən cəhətləri nəzərə çatdıran ən

əhəmiyyətli məlumatları göstərmək lazımdır.

13

3. Dəqiqlik. Reklam məktubunda sirkətin xidmətlərini, onun nailiyyətlərini və

üstünlüklərini həddən artıq tərifləmək lüzumsuzdur, belə ki, istənilən

məlumatı hər zaman yoxlamaq heç də çətin məsələ deyil.

4. Bezdirici olmamaq. əmtəə və xidmətlərin təklifi hədsiz dərəcədə təkidlə

təklif olunmamalıdır. Təklifin hətta müxtəlif variantlarda belə dəfələrlə təkrarı

alıcıda ondan imtina hissi yarada bilər. Reklam məktubu bezdirici deyil,

inandırıcı olmalıdır.

5. Qəti tərtibat. Reklam məktubu sirkətin təqdimolunma forması oldugundan,

heç bir bəzək elementi (qızıl güllər, çiçəklər, budaqlar və s.) istifadə

olunmadan yazı üçün gərəkli bütün rekvizitlərlə blankda tərtib olunmalıdır.

6. Üslubi tərtibatın səmərəliliyi. Reklam məktubunun tərtibatında srift 13-dən,

sətirlərarası interval isə 1,5-dən kiçik olmamalıdır.

Reklam məktubunun tərtibi zamanı müəyyən qaydalara riayət olunmalıdır.

Belə ki, reklam məktubunda təklif olunan əmtəə və xidmətlər haqqında

məlumat verildiyindən, o,asagıdakı sxem üzrə yaradılır:

1. Adresata müraciət (məsələn, “Hörmətli cənablar!” və ya “Hörmətli

məsləkdaslar!”).

2. Sirkətin qısa xarakteristikası.

3. əmtəə və xidmətlərin əsas dəyərlərinin sadalanması ilə təqdim olunması.

4. əlavə və ya əlaqədar sərtlərin göstərilməsi.

5. əməkdaslıgın konkret formaları (topdan və pərakəndə satıs, göstərilən

xidmətlər) haqqında təklif.

6. Lazım gəldikdə malların nümunəsinin verilməsi, əmtəə və xidmətlər haqqında

ətraflı məlumatın verilməsinə hazırlıgın bildirilməsi və möhtəməl alıcıda

yarana biləcək bütün mümkün suallara cavab.

7. əməkdaslıga ümidin ifadəsi.

8. əmza (vəzifə, inisiallar, soyad).

Sirkəti təqdim edən reklam məktubu asagıdakı sxem əsasında tərtib olunur:

1. Adresata müraciət.

2. Sirkətin qısa xarakteristikası.

3. Eyni əmtəə və xidmətləri təqdim edən rəqiblərlə müqayisədə sirkətin əsas

fəaliyyət istiqaməti, onun nailiyyətləri, dəyər və üstünlükləri haqqında məlumat.

4. əməkdaslıgın konkret formaları haqqında təklif.

5. Sirkət haqqında ətraflı məlumat verməyə hazırlıgın bildirilməsi və əməkdaslıga

dair bütün suallara cavab vermək.

7. əməkdaslıga ümidin ifadəsi.

8. əmza (vəzifə, inisiallar, soyad).

əs təcrübəsində nəinki sirkət və onun struktur bölmələrinin rəhbərləri, hətta sıravi

isçilər – menecerlər, bas menecerlər, mütəxəssislər və s. tərəfindən imzalanan reklam

məktubları ilə qarsılasmaq olar. Lakin məktuba daha yüksək etimadın yaranması və

alıcıya təsir göstərilməsi üçün yaxsı olar ki, məktub struktur bölmə rəhbəri vəzifəsindən asagı vəzifəli səxs tərəfindən imzalanmasın, sirkəti təmsil edən məktublar isə

ümumiyyətlə, rəhbər və ya onun müavinlərindən biri tərəfindən imzalansa daha yaxsı olar.

Reklam məktublarının tərtibi zamanı isgüzar yazısmanın ümumi qaydalarına

riayət olunmalıdır, lakin yazıya diqqət cəlb etmək üçün mətnin müxtəlif üslubi tərtibat

növündən istifadə olunması mümkündür. Məsələn, ayrı-ayrı, daha önəmli mətn hissələri

üçün müxtəlif sriftlərdən istifadə etmək, mətnin ayrı-ayrı hissələrini yarımqara sriftlə

ayırmaq olar. Lakin bu zaman tərtibat effektinin məktubun məgzindən diqqəti yayındırmaması üçün müəyyən qaydalar gözlənilməlidir.