Təlimin metodları və texnologiyalarına aid suallar

1. Müəllimin şagirdləri biliklərlə silahlandırmaq, onların fəaliyyətini düzgün
istiqamətləndirmək üçün sevdiyi yollar və vasitələrin məcmusu
A) təlim metodları
B) təlimin prinsipləri
108
C) təlimin növləri
D) təlimin təşkili formaları
E) dərsin tipləri
2. Bilik mənbələri və metodları arasında uyğunluğu müəyyən edin
1 - Müəllimin sözü
2 - Dərslik və dərs vəsaiti
3 - Şagirdlərin fakt və hadisələri müşahidəsi
4 - Şagirdlərin fəalliğı
a - kitab üzərində iş
b - laboratoriya işi, praktik işlər və çalışmalar
c - illüstrasiya və demonstrasiya
d - müəllimin şərhi, müsahibə
A) 1 - d; 2 - a; 3 - c; 4 - b
B) 1 - a; 2 - b; 3 - c; 4 - d
C) 1 - a; 2 - b; 3 - d; 4 - b
D) 1 - b; 2 - d; 3 - c; 4 - a
E) 1 - c; 2 - a; 3 - d; 4 - b
3. Təlim metodlarının ənənəvi təsnifatını müəyyən edin
1 - praktik
2 - izahlı - illüstrativ
3 - əyani
4 - qismən axtarış
5 - söz
A) 1; 3; 5
B) 1; 2; 3
C) 2; 3; 4
D) 3; 4; 5
109
E) 1; 4; 5
4. Təlim metodlarının qrupları və onlar arasındakı uyğunluğu tapın
1 - Yeni təlim metodlarının əsasən qavranılmasına xidmət edən metodlar
2 - Bilik, bacarıq və vərdişlərin əsasən formalaşdırılmasına xidmət edən metodlar
3 - Bilik, bacarıq və vərdişlərin əsasən tətbiqinə xidmət edən metodlar
a - idraki oyunlar, tədris müsahibəsi, müstəqil işlər
b - praktik işlər, müstəqil işlər
c - müəllimin şərhi, müsahibə, kitab üzərində iş
d - problem situasiya, təkrarlar, çalışmalar
e - illüstrasiya, çalışmalar, yoxlama yazı işləri
A) 1 - c; 2 - d; 3 - b
B) 1 - d; 2 - b; 3 - a
C) 1 - b 2 - c; 3 - a
D) 1 - a; 2 - c; 3 - d
E) 1 - b; 2 - e; 3 - c
5. Müsahibənin növlərinin ardıcıllığını müəyyən edin
1 – Nəzarətedici - təshihedici müsahibə
2 – Möhkəmləndirici müsahibə
3 – Giriş müsahibəsi
4 – Yeni bilik verən (evristik) müsahibə
A) 3; 4; 2; 1
B) 1; 2; 3; 4
C) 2; 3; 1; 4
D) 4; 3; 1; 2
E) 2; 1; 4; 3
6. Məktəb mühazirəsi digər təlim metodlarından nə ilə fərqlənir?
1 - strukturuna görə
110
2 - verilən informasiyanın bolluğuna görə
3 - müsahibə formasında keçdiyinə görə
4 - biliklərin verilməsinin sistemi və xarakterinə görə.
5 - dərslikdən daha çox istifadə edildiyinə görə
A) 1; 2; 4
B) 1; 2; 3
C) 2; 3; 5
D) 1; 3; 4
E) 3; 4; 5
7. Təlim üsullarının təsnifatını müəyyən edən amillər
1 - bilik mənbələrinə görə
2 - təlimin mərhələlərinə görə
3 – didaktik məqsədə görə
4 - dövrün tələbinə görə
5 - şagirdlərin hazırlıq səviyyəsinə görə
A) 1; 3; 2
B) 1; 2; 4
C) 3; 1; 5
D) 4; 3; 1
E) 2; 5; 3
8. İllüstrasiyanın növlərini müəyyən edin
1 - Təbii şəkildə əşya
2 - Əşya haqqında məlumat
3 - əşya və hadisənin şəkli, modeli
4 - Əlavə oxu materialları
5 - Sxematik və simvolik əyani vəsaitlər
A) 1; 3; 5
111
B) 2; 4; 5
C) 1; 2; 3
D) 2; 3; 4
E) 3; 4; 5
9. Çalışmaların növləri və onların mahiyyəti arasında uyğunluğu müəyyən edin
1 - xüsusi çalışmalar
2 - törəmə çalışmalar
3 - şərh olunan çalışmalar
a - müəllim və şagirdlər yerinə yetirdikləri əməliyyatları şərh edirlər
b - dəfələrlə təkrar olunur, təlim, əmək bacarığı və vərdişləri formalaşdırır
c - əvvəl formalaşdırılmış vərdişlərin təkrarına və möhkəmləndirilməsinə xidmət edir
A) 1 - b; 2 - c; 3 - a
B) 1 - a; 2 - b; 3 - c
C) 1 - c 2 - b; 3 - a
D) 1 - a; 2 - c; 3 - b
E) 1 - b; 2 - a; 3 - c
10. Proqramlaşdırılmış təlim metodlarının sistemləri və onların əlamətlərinin
uyğunluğunu tapın
1 - xətti
2 - şaxəli
3 - qarışıq
a - material kiçik paylara bölünür;
b - xətti və şaxəli proqramların birləşməsindən ibarətdir;
c - şagirdlər qoyulan suallara cavab verərkən çətinlik çəkərlərsə, onlara əlavə izahat
verilir.
A) 1 - a; 2 - c; 3 - b
B) 1 - b; 2 - a; 3 - c
C) 1 - c 2 - b; 3 - a
112
D) 1 - b; 2 - c; 3 - a
E) 1 - a; 2 - b; 3 - c
11. Söz üsulları hansılardır
1 - müəllimin şərhi
2 - illüstrasiya və demonstrasiya
3 - kitab üzərində iş
4 - laborator məşğələlər
5 - praktiki işlər
6 - müsahibə
7 - müşahidə
8 - təlim ekskursiyası
9 - çalişmalar
A) 1, 3, 6
B) 3, 4, 6
C) 1, 3, 5
D) 2, 4, 9
E) 4, 6, 7
12. Fəal təlimin iş formaları və üsullari arasındakı uyğunluğu müəyyən edin.
1 - İş formaları
1 - təlim üsulları
a - cütlərlə iş
b - insert
c - qrupla iş
d - klaster
e - bütün siniflə iş;
ə - beyin həmləsi
A) 1 - a, c, e; 2 - b, d, ə
113
B) 1 - c, b, ə; 2 - a, e, d
C) 1 - b, d, e; 2 - a, c, ə
D) 1 - e, ə, d; 2 - a, b, e
E) 1 - ə, b, d; 2 - d, e, c
13. Fəal təlimin iş formalarının ardıcıllığını müəyyən edin
1 - Fərdi iş
2 - qrupla iş
3 - bütün siniflə iş
4 - cütlərlə iş
A) 1; 4; 2; 3
B) 1; 2, 3, 4
C) 2; 3; 4; 1
D) 1; 3; 4; 2
E) 3; 4; 2; 1
14. Fəal dərsin mərhələlərinin ardıcıllığını göstərin
1 - Motivasiya
2 - Məlumat mübadiləsi
3 - Tədqiqatın təşkili
4 - Nəticələrin şıxarılması
5 - Təqdimatın təşkili
6 - Qiymətləndirmə
7 - Tətbiqetmə
A) 1; 3; 2; 5; 4; 7; 6
B) 1; 2; 3; 4; 5; 6; 7
C) 2; 3; 5; 7; 4; 1; 6
D) 1; 3; 5; 4; 2; 6; 7
E) 2; 3; 5; 7; 6; 1; 4
114
15. Məktəblilərin estetik tərbiyəsinin mahiyyəti nədən ibarətdir?
A) şagirdlərin estetik hiss, zövq, qavrayış və s. qabiliyyətlərini inkişaf etdirmək
B) təbiətdə mövcud ekoloji durumu müəyyən etmək
C) birgəyaşayış qaydalarına əməl etmək
D) insanın özündən və davranışından zövq almaq
E) bədii əsərlərin mahiyyətini anlamaq
16. Müasir tərbiyə işinin əsasında duran ideyaları və onlar arasındakı uyğunluğu
tapın.
1 - tərbiyə məqsədlərində realizm
2 - uşaqlarla böyüklərin birgə fəaliyyəti
3 - özünü təyinetmə
4 - könüllülük
a - tərbiyə prosesində xarici təsirlər məktəblinin daxili nailiyyətinə çevrilir
b - tərbiyənin məzmunun mərkəzi anlayışı şəxsiyyətin “baza mədəniyyəti”
anlayışıdır
c - birgə iş prosesində məktəblinin fəal şəxsi mövqeyini təmin etmək müəllimin
tərbiyə işinin məzmununu təşkil edir
d - uşaqların fərdiyyətini, maraqlarını, özünəməxsus xarakterlərini, şəxsi ləyaqət
hisslərini inkişaf etdirmək lazımdır
e - şagirdlərin şəxsi istək və arzusu olmasa tərbiyənin başlıca ideyalarını həyata
keçirmək olmaz.
A) 1 - b; 2 - c; 3 - d; 4 - e
B) 1 - e; 2 - a; 3 - e; 4 - c
C) 1 - c; 2 - e; 3 - b; 4 - a
D) 1 - d; 2 - b; 3 - c; 4 - a
E) 1 - a; 2 - d; 3 - a; 4 - b
17. Düzgün təşkil olunmuş tərbiyə istiqamətləri və onlar arasındakı uyğunluğu tapın.
1 - vətəndaşlıq funksiyası yerinə yetirmək
2 - işçi kimi
115
3 - ailə başçısı kimi
a - intizamlı, məsuliyyətli, ümumi, iqtisadi, peşə biliklərinə, şüurlu, səmimi, işgüzar,
sahibkar olmaq;
b - şəxsiyyətin inkişafı insanın psixoloji fəaliyyətinin keyfiyyətcə dəyişməsində
özünü göstərir;
c - milli qürur və vətənpərvərlik hisslərinə, ölkənin milli sərvətlərini, dilini,
mədəniyyətini və s. qorumaq;
d - uşaqları tərbiyə etməyi, valideynlərə hörmət etməyi bacarmaq, əməksevər,
məsuliyyətli olmalıdır;
e - şagird özünü təkmilləşdirməyə çalışırsa, tərbiyə də bir o qədər uğurlu olar.
A) 1 - c; 2 - a; 3 - d;
B) 1 - d; 2 - c; 3 - a;
C) 1 - a; 2 - b; 3 - c;
D) 1 - b; 2 - a; 3 - c;
E) 1 - c; 2 - d; 3 - a.
18. Tərbiyə işinin əsasında dayanan ideyalar.
1 - davranış vərdişləri;
2 - könüllülük;
3 - şəxsiyyətin keyfiyyətləri;
4 - özünütəyinetmə;
5 - uşaqlarla böyüklərin birgə fəaliyyəti;
6 - tərbiyə məqsədlərində realizm
A) 6; 5; 4; 2
B) 1; 3; 5; 6
C) 2; 3; 4; 5
D) 4; 5; 1; 2
E) 5; 1; 3; 4
19. Tərbiyə vasitəsilə insanın ləyaqətli vətəndaşa çevrilməsi keyfiyyəti və vəzifələri.
1 - vətəndaşlıq borcu;
116
2 - peşə qüruru;
3 - milli qürur və vətənpərvərlik hissi;
4 - uşaqları tərbiyə etməyi bacarmalı;
5 - milli sərvətləri qorumaq;
6 - işgüzar və sahibkar olmalı.
A) 1; 3; 5
B) 2; 4; 6
C) 1; 2; 3
D) 3; 4; 5
E) 5; 6; 1
20. Tərbiyə vasitəsilə insanın yaxşı işçiyə çevrilməsi keyfiyyəti və vəzifələri.
1 - dövlət simvollarına hörmət;
2 - işgüzar və mütəşəkkil;
3 - ailə vəzifələrini yerinə yetirmək;
4 - əmək təcrübəsinə malik olmaq;
5 - təbiəti qorumalıdır;
6 - işgüzar və sahibkar olmalıdır.
A) 2; 4; 6
B) 6; 5; 3
C) 1; 3; 5
D) 4; 1; 2
E) 5; 6; 1
21. Tərbiyə vasitəsilə insanın ləyaqətli ailə başçısına çevrilməsi keyfiyyəti və
vəzifələri.
1 - sağlam və fəal həyat tərzinə malik olmalıdır;
2 - beynəlmiləlçi olmalıdır;
3 - ümumi, iqtisadi və peşə biliklərinə malik olmalıdır;
117
4 - yüksək mənəvi keyfiyyətlərə malik olmalıdır;
5 - əmək təcrübəsinə malik olmalıdır;
6 - uşaqları tərbiyə etməyi bacarmalıdır.
A) 1; 4; 6
B) 2; 3; 5
C) 3; 5; 6
D) 2; 4; 6
E) 1; 2; 3
22. Uyğunluğu müəyyən edin:
I - Texnologiyaya görə təlimin məqsədi.
II - Texnologiyanın vəzifəsi.
III - Təlim texnologiyasının spesifik əlaməti.
1 - Bütün tədris əməliyyatlarının təlim məqsədinə nail olmağı təmin etməsi.
2 - Təlimin nəticələrinin cari və yekun qiymətləndirilməsi.
3 - Təlimedici sistemin bütün elementlərini öyrənmək və təlim prosesini
layihələşdirmək.
4 - Şagirdin vəziyyətini, onun fikirlərini, hiss və davranışını dəyişməkdir.
A) 4, 3, 1
B) 1, 2, 3
C) 3, 2, 4
D) 2, 4, 3
E) 1, 4, 2
23. Təlim texnologiyalarının vəzifələrindən biri:
A) Təlimin bütün növ məqsəd və səviyyələri üçün cari və yekun standart tapşırıqlar hazırlamaq
B) Təlimin nəticələrinin cari və yekun qiymətləndirilməsi
C) Müəyyən fənn üzrə təlimin məqsədi və məzmununu müəyyənləşdirmək
D) Təlimin tərbiyəedici və inkişafetdirici prinsiplərinin reallaşdırılmasına nail olmaq
118
E) Öyrədici dövrənin təkrar olunmaq imkanına malik olunması
24. Təlim texnologiyalarının sənədlər paketinə daxil olan əməliyyatları seçin:
1 - Öyrənmə səviyyəsinin ilkin qiymətləndirilməsi
2 - Nəticələrin yekun qiymətləndirilməsi
3 - Müəyyən fənn üzrə təlimin məqsədi və məzmunu
4 - Təlim prosesini layihələşdirmək
5 - Öyrədici əməliyyatlar
6 - Müntəzəm əks əlaqənin yaradılması
7 - Təlimin bütün mərhələlərində keçirilən test tapşırıqları
A) 3, 5, 7
B) 2, 4, 6
C) 1, 3, 5
D) 4, 5, 6
E) 7, 2, 1
25. Təlim texnologiyaları prosesində müəllimin apardığı əməliyyatların ardıcıllığını
tapın:
1 - Bilikləri şagirdlərə ötürmək üçün əməliyyatlar
2 - Təlim, tərbiyə və təhsilin məqsədlərini müəyyənləşdirmək üçün əməliyyatlar
3 - Təlim və təhsil prosesinin təşkil etmək üçün əməliyyatlar
4 - Bilikləri toplamaq üçün əməliyyatlar
5 - Təlim və təhsil prosesinin quruluşunu müəyyən etmək üçün əməliyyatlar
A) 4, 2, 5, 3, 1
B) 1, 2, 3, 4, 5
C) 3, 4, 1, 2, 5
D) 2, 4, 3, 5, 1
E) 5, 3, 4, 1, 2
26. Yeni təlim texnologiyalarının yaradılması və tətbiqi prinsiplərini seçin:
1 - Sistematiklik və ardıcıllıq prinsipləri
2 - Müvəffəqiyyət qazanmaq prinsipi
3 - Şagirdlərlə əks - əlaqə prinsipi
4 - Elmilik prinsipi
5 - Optimal psixi gərginlik prinsipi
6 - Yaxın inkişaf zonasına oriyentasiya prinsipi
7 - Əyanilik prinsipi
A) 2, 3, 5, 6
B) 1, 2, 4, 7
C) 2, 4, 5, 6
D) 4, 7, 2, 1
E) 4, 7, 3, 5