Fransız Dili Dərsi-Əlifba və Burun Səsləri

FRANSIZ  DİLİNİN ƏLİFBASI

     Fransız dilində 26 hərf, 32 səs, və 6 əlavə səs var.

Aa, Bb(be), Cc(ce), Dd(de), Ee(ö), Ff(ef), Gg(je), Hh(aş), Iı(i), Jj(ji), Kk(ka), Ll(el), Mm(em), Nn(en), Oo(o), Pp(pe), Qq(kü), Rr(er), Ss(es), Tt(te), Uu(ü), Vv(ve), Ww(dubleve), Xx(iks), Yy(iqrik), Zz(zet).

BURUN SƏSLƏRİ

 

Ã] –an         an          Bu hərf birləşmələri samit qarşısında və ya sözün

an

[Ê[]-ən        am                     sonunda [ã] an burun səsini verir.Ex:chambre,

[ð]-on         on                       enfant,France.                                                  

[œɔ˜]-ön      em

on             samit qarşısında və ya sözün sonunda [ð] Ex: Long,sombre.

om

in

im    

ain               ən   -    bu hərf birləşmələri samit qarşısında və ya sözün sonunda

aim              [Ê] ən burun səsini verir. Ex: simple(sənpl), pain, plain, plein, faim

ein               (fən)

un             æ- bu hərf birləşmələri samit qarşısında və ya sözün sonunda

um           [æ] ön burun səsini verir .Ex: lundi, parfum(parfön)

ien-[Ê] – yən

oin-[W Ê] – uən    Ex: bien, chien, loin

ai-e – Ex: maison

au

eau         o- chaud- isti

               chapeau- papaq

ay-ey-Ex: crayon (creyon)

ail- ay- travail       (travay)

c - [s], [k]

c-e, i, y qarşısında [s] kimi oxunur. Qalan hallarda [s] yox , [k] kimi oxunur. Ex: classe, place, ici, decouverte.

Ç – (sediy) [ʕ]

 həmişə s oxunur.Ex: français

Ch- ş Ex: chercher

Ee- ö və e kimi oxunur.

1. E hərfi 2 və ya daha artıq hecalı sözün sonunda oxunmur.Ex: table, fenêtre

2. Bütün birhecalı sözlərdə ö hərfi oxunur.me, te, ce, se , ne, le, que, je       ö

3. E hərfi qapalı hecada e kimi oxunur. Ex: tra/ver/ser . eger heca samitlə bitirsə qapalı hecadır.

4. açıq hecada isə ö kimi oxunur. Ex: fe/nê/tre,le/çon

5. Açıq, qapalı, hecada və yaxud çoxhecalı sözlərin sonunda yerləşməsindən asılı olmayaraq  əgər e hərfinin üzərində  aksan tegü   ́ ,  aksan qrav    ̀  və ya aksan sirfonkuleks  ̂  işarələri olarsa onda E hərfi həmişə e kimi oxunulur. Ex: étè, pére fête, parlé.

Eu-ö- beurre-yağ

Ei-e- neige-qar

Oeu-ö-oeuf-yumurta, boeuf (böf)

Er, ez  sözlərin sonunda e  kimi oxunur. Ex: parlez, parler.

QEYD: Heca samitlə bitirsə bitirsə o qapalı hecadır.

Ff-f kimi oxunur. Bəzi hallarda v kimi oxunur. Ex: neuf-v heures, neuf-v ans

Yalnız bu sözlərdə.

Gg - [g] j, [g] q hərfi kimi oxunur.(j, q)

E, i, y qarşısında j[ӡ] kimi, qalanlarının qarşısında isə [g] q kimi oxunur. Ex: image, gomme

Gn-[ῃ]-yn, ny-yumşaq tələffüz olunur. Ex: campagne-kənd.

İi-hərfi sait qarşısında yumşaq  y  kimi tələffüz olunur. Ex: pionnier-pioniye, soleil-soley, fille-fiy, bauteille-botey. MÜSTƏSNALAR: Mille-mil, village-vilaj, ville-vil.

il         y və ya iy kimi oxunur.

ill       

Jj-həmişə j kimi oxunur.(je)

Oo-ou-(u)-Ex: loup.

Oi-(ua)-Ex: froid (frua)

Pp-ph-[f]-fi-photo

Qq-q, qu-k kimi oxunur. qui, que, fabrique(fabrik)

s-[s] - [z]

s-2 sait arasında [z] kimi oxunur. Ex: chaise

qoşa ss, bir s kimi tələffüz olunur. Ex: classe

Tt-tion [sjɔ̴] syon səsini verir. Ex: revolution –revolusyon

Bütün burun səsləri ancaq samit qarşısında və ya sözün sonunda burun səsi verir.

Özündən sonra sait gələrsə yazıldığı kimi oxunur.

U-ü-kimi oxunur

Fransız dilində u yoxdu.

Es sözlərin sonunda oxunmur.

Ww-[w]-Vv Wagon

Yy-i-[i]-səsi verir.sait qarşısında y kimi oxunur.

Zz-z-səsi verir.z - sözlərin sonunda oxunmur.

Xx- hərfi [ks],[qz],[s],[z] kimi oxunur.

1.     x hərfi sait və samit qarşısında [ks], [qz]  səsini verir. Ex: fixer-fikse, expliquer-eksplikö, examen-eqzamən

2.     x hərfi sözlərin sonunda oxunmur. Ex: deux-dö, heureux-örö,

3.     x hərfi 3 dənə sözdə [s] kimi oxunur. Ex: six-sis,dix-dis,soixante-suasan

4.     x hərfi3 dənə sözdə [z] kimi oxunur. Ex: sixieme, dixieme, deuxieme

5.     Sözlərin axırında x, d, t, p, s, z oxunmur.

6.     x samitlə başlayan sözlərin qarşısında gelende x düşür. lakin sept müstəsnadı.