Təhsilin məzmunu, təhsil sistemi və onun prinsiplərinə dair suallar

1. Müəyyən tip tədris müəssisələrində öyrənmək üçün seçilmiş bilik, bacarıq və
vərdişlər sistemi
A) təhsilin məzmunu
B) təhsilin məqsədi
C) təlim üsulları
D) təhsilin prinsipləri
E) tərbiyənin prinsipləri.
2. . . . təhsildə norma, ölçü, nümunə mənasında işlədilir
A) təhsil standartı
B) təhsil proqramı
C) təhsilin məzmunu
D) təhsilin formaları
E) təhsilin mərhələləri.
3. Azərbaycanda Ümumi Orta Təhsilin Konsepsiyası (Milli Kurikulumu) nə vaxt qəbul
edilib?
A) 2006 - cı ildə
B) 1998 - ci ildə
C) 2005 - ci ildə
D) 2003 - cü ildə
E) 1991 - ci ildə
4. Ölkədə fəaliyyət göstərən təhsil müəssisələri şəbəkəsi necə adlanır?
A) təhsil sistemi
86
B) məktəblər
C) tədris müəssisəsi
D) məktəbdənkənar müəssisələr
E) ilk peşə - ixtisas məktəbləri
5. Təhsilin məzmununun strukturuna daxildir
1 - konkret
2 - xətti
3 - çoxvariantlı
4 - konsentrik
5 - spiralvari
A) 2; 4; 5
B) 1; 2, 3
C) 2; 3; 5
D) 1; 3; 5
E) 3; 4; 5
6. Təhsilin məzmununu əks etdirən sənədləri göstərin
1 - Təhsil qanunu
2 - Tədris ədəbiyyat
3 - Tədris planı
4 - Qanunvericilik aktları
5 - Tədris proqramları
A) 3; 5; 2
B) 1; 2, 5
C) 2; 3; 4
D) 3; 4; 5
E) 1; 4; 5
7. Dərslik hansı funksiyaları yerinə yetirir?
87
1 - yönəldici
2 - motivasiyalaşdırıcı
3 - bərpaedici
4 - informasiyavermə
5 - nəzarət - korreksiya
A) 2; 4; 5
B) 1; 3, 5
C) 3; 4; 5
D) 1; 2; 3
E) 2; 3; 4
8. Tədris planında nələr əks olunur
1 - fənnin tematik məzmunu
2 - tədris müəssisəsində öyrənilən fənlərin tam siyahısı
3 - izahat vərəqi
4 - fənlərin təlim illəri üzrə bölüşdürülməsi
5 - hər fənnə ayrılan həftəlik saatların müqdarı
A) 2; 4; 5
B) 1; 2; 4
C) 2; 3; 4
D) 1; 3; 4
E) 1; 4; 5
9. Təhsilalma formalarının ardıcıllığını göstərin.
1 - sərbəst (eksternat)
2 - qiyabi
3 - distant (məsafədən)
4 - əyani
A) 4; 2; 3; 1
88
B) 2, 3, 4; 1
C) 1; 3; 4; 2
D) 3; 4; 2; 1
E) 4; 1; 3; 2
10. Mülkiyyət növünə görə təhsil müəssisələrinin tiplərini müəyyən edin
1 - Dövlət
2 - formal
3 - bələdiyyə
4 - informal
5 - özəl
A) 1; 3; 5
B) 1; 2; 3
C) 2; 3; 4
D) 3; 4; 5
E) 2; 4; 5
11. Təhsilin məzmununun struktur ardıcıllığını müəyyən edin
1 - qarışıq
2 - konsentrik
3 - xətti
4 - spiralvari
A) 3; 2; 4; 1
B) 1; 2, 3, 4
C) 2; 4; 3; 1
D) 1; 3; 4; 2
E) heç biri
12. Təhsilin pillələrinin ardıcıllığını göstərin
1 - ümumi təhsil
89
2 - məktəbəqədər təhsil
3 - ali təhsil
4 - orta ixtisas təhsili
A) 2; 1; 4; 3
B) 1; 2; 3; 4
C) 3; 4; 1; 2
D) 4; 3; 2; 1
E) 2; 3; 4; 1
13. Tədris planında əks olunanların ardıcıllığını göstərin
1 - tədris ilinin, rüblərin və tətillərin müddətini
2 - tədris müəssisəsində öyrənilən fənlərin tam siyahısını
3 - praktikumlarınstrukturu
4 - hər fənnə ayrılan həftəlik saatların miqdarı
A) 1; 2; 4; 3
B) 1; 2, 3, 4
C) 2; 3; 4; 1
D) 3; 4; 1; 2
E) 1; 4; 3; 2
14. Proqram mənbələrinə daxil olanların məntiqi ardıcıllığını göstərin
1 - Təhsil Qanunu
2 - Qanuna müvafiq verilmiş Qanunvericilik aktları
3 - Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyası
4 - Təhsil müəssisələrinin Nizamnamələri
A) 3; 1; 2; 4
B) 1; 2, 3, 4
C) 2; 3; 4; 1
D) 3; 4; 2; 1
90
E) 2; 3; 1; 4
15. Təhsilin məzmununu şərtləndirən amilləri müəyyən edin
1 - cəmiyyətin tələbi və tələbatı
2 - şagirdlərin arzu və istəkləri
3 - şagirdlərin potensial imkanları
4 - müəllimlərin qabaqcıl təcrübəni mənimsəməsi
5 - mədəniyyət və incəsənətdə baş verən yeniliklər
A) 1; 3; 5
B) 1; 2; 3
C) 2; 3; 4
D) 3; 4; 5
E) 2; 4; 5
16. Təhsilin məzmununun strukturu və onların mahiyyəti arasında uyğunluğu
müəyyən edin
1 - xətti struktur
2 - konsentrik struktur
3 - spiralvari struktur
4 - qarışıq struktur
a- tədris materialının ayrı - ayrı hissələri fasiləsiz ardıcıllıqla məktəb təlimi dövründə
bir dəfə öyrədilir;
b- bütün strukturların kombinasiyasıdır;
c- başlanğic problemlə bağlı biliklər yavaş - yavaş genişlənir;
d- əvvəl öyrənilən biliklərə qayıtmağı nəzərdə tutur.
A) 1 - a; 2 - d; 3 - c; 4 - b
B) 1 - c; 2 - a; 3 - b; 4 - d
C) 1 - b; 2 - c; 3 - d; 4 - b
D) 1 - a; 2 - c, 3 - c; 4 - b
E) 1 - c; 2 - a; 3 - b; 4 - d.
91
17. Təhsilin məzmununu əks etdirən sənədlər və onların mahiyyəti arasında
uyğunluğu tapın
1 - Tədris planı
2 - Tədris proqramı
3 - Dərslik
a- tədris müəssisəsində öyrənilən fənlərin tam siyahısını, fənlərin təlim illəri üzrə
bölüşdürülməsini, hər fənnə ayrılan həftəlik saatların miqdarını müəyyən edir;
b- müvafiq tədris proqramı əsasında tərtib edilir, proqramın bölmə və mövzularını
aydın şərh edir, əyaniliklə müşayiət olunur;
c- tədris planında olan hər fənnin tematik məzmununu, şagirdlərin bilik və
bacarıqlarına verilən tələbləri əks etdirir.
A) 1 - a; 2 - c; 3 - b
B) 1 - c; 2 - a; 3 - b
C) 2 - a; 3 - c; 1 - b
D) 1 - a; 2 - b; 3 - c
E) 1 - b; 2 - c; 3 - a
18. Təhsilin formaları və onların mahiyyəti arasındakı uyğunluğu tapın
1 - formal
2 - qeyri - formal
3 - informal
a- özünütəhsil yolu ilə biliklərə yiyələnmə forması
b- dövlət təhsil sənədinin verilməsi ilə müşayiət olunmayan təhsil forması
c- dövlət təhsil sənədinin verilməsi ilə başa çatan təhsil forması
A) 1 - c; 2 - b; 3 - a
B) 1 - a; 2 - c; 3 - b
C) 1 - b; 2 - c; 3 - a
D) 1 - a; 2 - b, 3 - c
E) 1 - c; 2 - a; 3 - b
19. Təhsilin pillələri və səviyyələri arasında uyğunluğu müəyyən edin.
92
1 - Ümumi təhsil
2 - Ali təhsil
a- tam orta təhsil
b- bakalavriat
c- ibtidai təhsil
d- magistratura
e- ümumi orta təhsil
f- doktorantura
A) 1 - c, e, a; 2 - b, d, f
B) 1 - a, b, c; 2 - d, e, f
C) 1 - c, d, e; 2 - b, f, a
D) 1 - b, d, f; 2 - e, d, a
E) 1 - d, c, f; 2 - a, b, e
20. Uyğunluğu tapın:
1 - Kurikulum islahatına keçilmişdir
2 - Təhsilin inkişafı üzrə dövlət strategiyasının qəbul edildmişdir
3 - Təhsil haqqında Azərbaycan Respublikasının Qanunu qəbul edilmişdir
a - 19 iyun 2009 - cu il
b - 24 oktyabr 2013 - cü il
c - 2006 - cı il
A) 1 - c; 2 - b; 3 - a
B) 1 - a; 2 - c; 3 - b
C) 1 - b; 2 - c; 3 - a
D) 1 - a; 2 - b, 3 - c
E) 1 - c; 2 - a; 3 - b
21. Uyğunluğu tapın:
1 - Tədris proqramında əks olunur
93
2 - Azərbaycanda əlavə təhsilin istiqamətləri
3 - Təhsil sahəsində dövlət siyasətinin prinsipləri
a - humanistlik, demokratiklik, bərabərlik, varislik, inteqrasiya
b - ixtisasartırma, yenidən hazırlanma, stajkeçmə, təkrar ali təhsil
c - fənnin öyrənilməsi haqqında izahat vərəqi, şagirdlərin bilik və bacarıqlarına
verilən tələblər, öyrənilən materialın tematik məzmunu, ayrı - ayrı mövzuların
öyrənilməsinə sərf olunacaq saatların miqdarı
A) 1 - c; 2 - b; 3 - a
B) 1 - a; 2 - c; 3 - b
C) 1 - b; 2 - c; 3 - a
D) 1 - a; 2 - b, 3 - c
E) 1 - c; 2 - a; 3 - b
22. Uyğunluğu tapın:
1 - Keçilən fənlərin tam siyahısını, həftəlik saatların miqdarını müəyyən edən dövlət
sənədi
2 - Stabillik və mobillik tələbinə təhsilin məzmununa aid hansı sənəd cavab
verməlidir
3 - Kurs üzrə bölmə və mövzuların siyahısı, dərs avadanlığı və əyani vəsaitlərin
siyahısı verilən dövlət sənədi
a - tədris proqramı
b - dərslik
c - tədris planı
A) 1 - c; 2 - b; 3 - a
B) 1 - a; 2 - c; 3 - b
C) 1 - b; 2 - c; 3 - a
D) 1 - a; 2 - b, 3 - c
E) 1 - c; 2 - a; 3 - b
23. Tərbiyə prosesinin qanunauyğunluqları nəyi ifadə edir?
A) Tərbiyə prosesininin dialektikasını
94
B) Tərbiyə prinsiplərinin əlamətlərini
C) Tərbiyə üsullarının səmərəliliyini
D) Tərbiyə prosesinin səmərəlilik səviyyəsini
E) Tərbiyə, təhsil, təlimin qarşılıqlı əlaqəsini
24. Tərbiyənin qanunauyğunluqları hansılardır?
1 - Tərbiyə inkişafla qarşılıqlı əlaqədə, dialektik vəhdətdədir
2 - Tərbiyə kollektiv fəaliyyət təşkil edir
3 - İnkişaf həm verbal proseslə, həm də sensor hərəki proseslərlə bağlanır.
4 - Tərbiyə fəaliyyət və ünsiyyətlə ayrılmazdır
5 - Tərbiyə uzunmüddətli prosesdir
6 - Tərbiyənin təsir imkanları çoxdur
7 - Tərbiyə cəmiyyətin inkişafında mühüm rol oynayır
A) 1, 3, 4
B) 1, 2, 5
C) 3, 4, 6
D) 4, 5, 6
E) 1, 4, 5
25. Məktəbin həyata keçirdiyi tərbiyə prosesində ən başlıca daxili ziddiyyətləri
müəyyən edin.
1 - tərəflərin səviyyə və imkanları arasındakı ziddiyyət
2 - şagirdlərin yaş dərəcələri arasındakı ziddiyyət
3 - xarici tələb və təsirlər ilə uşağın daxili səy, meyl və marağı arasındakı ziddiyyət
4 - uşaqlar arasında baş verən ziddiyyət
5 - şagirdin əks təsirləri ilə müəllimin formalaşmış keyfiyyətləri arasındakı ziddiyyət
6 - şagird xarakterindən irəli gələn ziddiyyət
A) 1, 3, 5
B) 1, 4, 6
95
C) 2, 3, 5
D) 3, 4, 6
E) 1, 4, 6
26. Məktəbin həyata keçirdiyi tərbiyə prosesində ən başlıca daxili ziddiyyətləri
müəyyən edin.
1 - tərəflərin səviyyə və imkanları arasındakı ziddiyyət
2 - şagirdlərin yaş dərəcələri arasındakı ziddiyyət
3 - xarici tələb və təsirlər ilə uşağın daxili səy, meyl və marağı arasındakı ziddiyyət
4 - uşaqlar arasındakı baş verən ziddiyyət
5 - şagirdin əks təsirləri ilə müəllimin formalaşmış keyfiyyətləri arasındakı ziddiyyət
6 - şagird xarakterlərindən irəli gələn ziddiyyət
A) 1, 3, 5
B) 1, 4, 6
C) 2, 3, 5
D) 3, 4, 6
E) 1, 4, 6
27. Tərbiyənin qanunauyğunluqlarına aid olmayanları seçin.
1 - tərbiyə inkişafında qarşılıqlı əlaqədə, dialektik vəhdətdədir
2 - tərbiyə kollektiv fəaliyyət təşkil edir
3 - inkişaf həm verbal, həm də sensor hərəki proseslərdə bağlanır
4 - tərbiyə fəaliyyət və ünsiyyətlə ayrılmazdır
5 - tərbiyə uzunmüddətli prosesdir
6 - tərbiyənin təsir imkanları çoxdur
A) 2, 5, 6
B) 1, 2, 5
C) 3, 4, 6
D) 4, 5, 6
96
E) 1, 4, 5
28. Tərbiyə prosesinin asılılıqları və onların arasındakı uyğunluğu tapın.
1 - Sosial əlaqə və asılılıqlar.
2 - Psixoloji əlaqə və asılılıqlar.
3 - Pedaqoji əlaqə və asılılıqlar.
a - tərbiyə prosesinin gedişində şagirdlərin ictimai sərvətləri mənimsəməsi.
b - tərbiyənin təsir imkanları çoxdur.
c - tərbiyə fəaliyyət və ünsiyyətlə ayrılmazdır.
d - şəxsiyyət tərbiyə prosesində psixi xüsusiyyət və xassələri ilə birlikdə daha
yaxşı formalaşır.
e - uşağı əhatə edən mühit və tərbiyə qüvvələri (məktəb, ailə, ictimaiyyət) tərəfindən
göstərilən təsirlər.
A) 1 - a; 2 - d; 3 - e
B) 1 - c; 2 - b; 3 - e
C) 1 - d; 2 - a; 3 - c
D) 1 - e; 2 - c; 3 - b
E) 1 - b; 2 - a; 3 - d
29. Tərbiyə prosesinin səmərəlilik şərtləri və onların arasındakı uyğunluğu tapın.
1 - Yaranmış tərbiyəvi münasibətlərdən asılılığı.
2 - Məqsədinin və fəaliyyətin təşkilinin bir - birinə uyğunluğundan asılılığı.
3 - Subyektiv və obyektiv amillərin məcmu halında təsirindən asılılğı.
a - insan düşünür, hərəkət edir, bilik alır, praktik təcrübə əldə edir, sosial davranışın
norma və qaydalarını mənimsəyir.
b - şəxsiyyətə təsir pedaqoji təsirlərə münasibəti ilə həyata keçirilir.
c - məqsədə çatmağa kömək edir.
d - müəllim və şagirdlər, psixoloji mühit, maddi - texniki baza, sosial və sanitar -
gigiyenik şərait.
e - tərbiyə mürəkkəb və çoxcəhətli prosesdir.
97
A) 1 - b; 2 - c; 3 - d
B) 1 - a; 2 - b; 3 - c
C) 1 - c; 2 - d; 3 - e
D) 1 - b; 2 - d; 3 - a
E) 1 - e; 2 - a; 3 - b
30. Tərbiyənin effektivliyinin amilləri və onların arasında uyğunluq tapın.
1 - təlim və inkişaf proseslərinin səmərəliliyindən asılılığı.
2 - şagirdin daxili aləminə təsirin intensivliyindən asılılığı.
3 - qarşılıqlı münasibətlərinin intensivliyindən və ünsiyyətin keyfiyyətindən asılılığı.
a- özünütərbiyə ilə eyni zamanda baş verir, həm də onun nəticəsidir.
b- həm inkişaf, həm tərbiyə və həm də təlim bir - birilə əlaqədardır, biri digərini
şərtləndirir.
c- Daxili aləm - daxili motivlər, tələbatlar, emosiyalar, intellekt sistemi başa düşülür,
xarici təsirlər məktəblilərin daxili nailiyyətlərinə çevrilir.
d- Yeni yaş dövrü üçün xas olan maraq və münasibətlər təsir göstərir.
e- Qarşılıqlı tərbiyə şəxsiyyətin təşəkkülünə təsir edir.
A) 1 - b; 2 - c; 3 - e
B) 1 - a; 2 - b; 3 - a
C) 1 - e; 2 - d; 3 - c
D) 1 - c; 2 - a; 3 - d
E) 1 - d; 2 - e; 3 - b
31. Daxili ziddiyyətlərə aid olanları və onlar arasındakı uyğunluğu tapın.
1 - Şagirdin əks təsirləri ilə müəllimin formalaşmış keyfiyyətləri arasındakı ziddiyyət.
2 - Tərəflərin səviyyə və imkanları arasındakı ziddiyyət.
3 - Şagird şəxsiyyətini hərtərəfli inkişaf etdirmək tələbi ilə uşağın fərdi
qabiliyyətlərini
inkişaf etdirmək tələbi arasındakı ziddiyyət.
a - şəxsiyyət özünün bütün psixi xüsusiyyət və xassələri ilə birlikdə məhz
mütəşəkkil
98
tərbiyə prosesində daha yaxşı formalaşır.
b - əks təsirli ziddiyyət müəllimin pedaqoji ustalığını, təcrübə və səriştəsini, pedaqoji
texnikasını təkmilləşdirmək hesabına “həll edilir”.
c - bu ziddiyyəti birinci tərəfin səviyyəsi və pedaqoji təsir göstərmək imkanı geniş,
ikinci
tərəfin (uşaqların) səviyyəsi və göstərilən təsiri qəbul etmək imkanı məhdud olur.
d - şagirdlərin fərdi qabiliyyətlərinin inkişaf etdirilməsinə diqqət yetirmək.
e - Xarici tələb və təsirlər inandırma üsulu ilə həyata keçirilə bilir.
A) 1 - b; 2 - c; 3 - d
B) 1 - a; 2 - e; 3 - c
C) 1 - e; 2 - a; 3 - b
D) 1 - d; 2 - e; 3 - a
E) 1 - c; 2 - d; 3 - e